Umorzenie udziałów w spółce z o.o.

Umorzenie udziałów w spółce z o.o.

Umorzenie udziałów w spółce z o.o. to czynności, która skutkuje wyeliminowaniem pewnej partii lub wszystkich udziałów spółki z obrotu. Taki umorzenie skutkuje likwidację określonej części kapitału zakładowego lub wyłącznie samych udziałów, jeżeli umorzenie nie jest połączone z obniżeniem kapitału.

Umorzenie udziałów w spółce z o.o. - kiedy możliwe?

Zgodnie z przepisami, umorzenie udziałów w spółce z o.o. będzie możliwe wyłącznie:

• po wpisaniu spółki do rejestru

• gdy przewiduje to umowa spółki

Umorzenie udziałów w spółce z o.o. jest zatem możliwe tylko w przypadku spółek już wpisanych do Krajowego Rejestru Sądowego. Na etapie funkcjonowania spółki w organizacji (więcej na temat takiej spółki przeczytasz TUTAJ), nie można umorzyć udziałów.

Drugim warunkiem, który musi wystąpić aby umorzenie udziałów w spółce z o.o. było możliwe, jest umieszczenie w umowie spółki stosownych zapisów, zezwalających na takie działania. Jeżeli umowa spółki nie przewiduje takiego rozwiązania, udziałów nie można umorzyć. W takiej sytuacji wspólnicy mogą podjąć uchwałę zmieniającą umowę spółki (większością 2/3 głosów) wprowadzając do niej zapisy zezwalające na umorzenie udziałów, a następnie dokonać stosownego umorzenia.

Umorzenie udziałów w spółce z o.o. - rodzaje umorzeń

Zgodnie z przepisami, umorzenie udziałów w spółce z o.o. odbywa się:

• dobrowolnie

• przymusowo

• automatycznie

Dwa pierwsze przypadki umorzenia wymagają zgody wspólnika. Różnica polega na tym, że w przypadku umorzenia dobrowolnego, wspólnik, którego udziały mają podlegać umorzeniu musi każdorazowo wyrazić zgodę na konkretne umorzenie.

W przypadku przymusowego umorzenia udziałów w spółce z o.o. zgoda taka wynika z treści umowy spółki. Wspólnik zawierając umowę spółki z zapisami o umorzeniu udziałów (nabywając lub obejmując udziały w takiej spółce) musi liczyć z tym, że jego udziały mogą zostać w przyszłości umorzone w przypadkach opisanych w umowie spółki.

Tak jak wskazałem, w przypadku dobrowolnego umorzenia udziałów w spółce z o.o., wspólnik musi za każdym razem wyrazić na to odrębną zgodę. Bez znaczenia przy tym pozostaje, czy zrobi to przed, w trakcie czy po powzięciu uchwały o umorzeniu jego udziałów. Przepisy nie wymagają również konkretnej formy takiej zgody. Można to zrobić np. na piśmie, do protokołu zgromadzenia wspólników, a nawet ustnie. Ważne jest natomiast aby możliwe było w przyszłości wykazanie, że zgoda faktycznie została udzielona.

Umorzenie udziałów w spółce z o.o. automatyczne dochodzi do skutku z chwilą zaistnienia określonego zdarzenia przewidzianego w umowie spółki (art. 199 § 4 KSH). Przykładami takich zdarzeń mogą być śmierć wspólnika, ogłoszenie jego upadłości, osiągnięcie określonego wieku, czy upływ określonego terminu. W tym przypadku nie jest potrzebna odrębna uchwała zgromadzenia wspólników inicjująca umorzenie (choć zarząd musi podjąć stosowne uchwały stwierdzające zaistnienie zdarzenia i dokonanie umorzenia). Umowa spółki musi określać zasady ustalania wynagrodzenia również w tym trybie.

Umorzenie udziałów w spółce z o.o. - procedura

Umorzenie udziałów w spółce z o.o., niezależnie od rodzaju (z wyjątkiem specyfiki umorzenia automatycznego w zakresie inicjacji), wymaga podjęcia formalnych kroków:

1. Podjęcie uchwały przez zgromadzenie wspólników: Jest to kluczowy element procedury (z zastrzeżeniem, że przy umorzeniu automatycznym uchwała zarządu stwierdza fakt umorzenia po zaistnieniu zdarzenia). Uchwała stwierdzająca umorzenie udziałów w spółce z o.o. powinna określać co najmniej: podstawę prawną umorzenia, wskazanie udziałów podlegających umorzeniu, wysokość wynagrodzenia przysługującego wspólnikowi (lub stwierdzenie braku wynagrodzenia przy umorzeniu dobrowolnym za zgodą wspólnika), a w przypadku umorzenia przymusowego – również uzasadnienie. Uchwała zapada zazwyczaj bezwzględną większością głosów, chyba że umowa spółki stanowi inaczej.

2. Ustalenie źródła finansowania: Jak wspomniano, umorzenie udziałów w spółce z o.o. finansuje się co do zasady z czystego zysku. Jeśli jest on niewystarczający, konieczne staje się obniżenie kapitału zakładowego. Wymaga to podjęcia odrębnej uchwały o obniżeniu kapitału, przeprowadzenia tzw. postępowania konwokacyjnego (ogłoszenie w MSiG i wezwanie wierzycieli do zgłaszania sprzeciwu – art. 199 § 7 w zw. z art. 264 KSH) oraz zarejestrowania obniżenia w Krajowym Rejestrze Sądowym (KRS).

3. Wypłata wynagrodzenia: Po spełnieniu warunków (podjęciu uchwały, ewentualnym obniżeniu kapitału) spółka wypłaca wspólnikowi należne wynagrodzenie (chyba że z niego zrezygnował w trybie dobrowolnym).

4. Ewentualne zmiany w KRS: Jeśli umorzenie udziałów w spółce z o.o. wiązało się z obniżeniem kapitału zakładowego, zmiana ta podlega wpisowi do KRS. Samo umorzenie udziałów (bez obniżania kapitału) skutkuje zmianą struktury udziałowej, co również może wymagać aktualizacji danych w rejestrze, jeśli zmienia się np. liczba udziałów posiadanych przez pozostałych wspólników zgłaszanych do KRS.

5. Aspekty podatkowe: Należy pamiętać, że wynagrodzenie otrzymane przez wspólnika z tytułu umorzenia udziałów podlega opodatkowaniu. Kwestie te wymagają odrębnej analizy w zależności od statusu podatkowego wspólnika (osoba fizyczna, prawna, rezydent, nierezydent).

   
   

Umorzenie udziałów w spółce z o.o. jest złożonym procesem, wymagającym starannego przygotowania i znajomości przepisów KSH. Kluczowe znaczenie mają precyzyjne zapisy w umowie spółki oraz prawidłowe przeprowadzenie całej procedury, aby uniknąć potencjalnych sporów i zapewnić zgodność działań z prawem.